ΒΟΗΘΗΜΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ

Ἕνα ἁπλὸ βοήθημα γιὰ ἐκείνους ποὺ ἑτοιμάζονται νὰ προσέλθουν στὸ σωστικὸ Μυστήριο τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως.

Ἡ Ἐξομολόγηση εἶναι τόσο ἀναγκαία γιὰ κάθε χριστιανό, ὅσο καὶ τὸ Βάπτισμα. Γιατί τὸ Βάπτισμα μᾶς καθαρίζει ἀπὸ τὶς προηγούμενες ἁμαρτίες μας, ἐνῶ ἡ Ἐξομολόγηση ἀπὸ ὅσες διαπράττουμε μετὰ τὸ Βάπτισμα. Χωρὶς τὸ Βάπτισμα δὲν μποροῦμε να κοινωνήσουμε τὰ ἄχραντα Μυστήρια τοῦ Κυρίου. Δὲν μποροῦμε ἐπίσης νὰ κοινωνήσουμε, ἂν δὲν ἐξομολογηθοῦμε τὶς ἁμαρτίες μας, ἀφοῦ αὐτὲς σὰν ἕνα τεῖχος μᾶς χωρίζουν ἀπὸ τὸν Θεό.

Ἡ ἁμαρτία εἶναι ἀρρώστια τῆς ψυχῆς, ποὺ ἂν μείνει ἀθεράπευτη, ὁδηγεῖ στὸν πνευματικὸ θάνατο, στὸν αἰώνιο, δηλαδή, χωρισμὸ τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὸν Θεό. Τί κάνουμε ὅταν ἀσθενεῖ τὸ σῶμα μας; Ἐπισκεπτόμαστε χωρὶς καθυστέρηση τὸ γιατρό, στὸν ὁποῖο ἀποκαλύπτουμε τὶς πληγές μας καὶ περιγράφουμε μὲ ἀκρίβεια ὅλα τὰ συμπτώματά μας. Ἐκεῖνος τότε μᾶς χορηγεῖ τὰ κατάλληλα φάρμακα καὶ τὶς ἰατρικὲς ὁδηγίες ποὺ πρέπει νὰ ἀκολουθήσουμε γιὰ νὰ θεραπευθοῦμε.

Κάτι ἀνάλογο συμβαίνει ὅταν ἀσθενεῖ ἡ ψυχή μας καὶ ποθοῦμε νὰ ἀνακτήσουμε τὴν πνευματική μας ὑγεία. Προσερχόμαστε στὴν Ἐκκλησία ποὺ εἶναι ἕνα πνευματικὸ θεραπευτήριο. Ἐκεῖ ἀναζητοῦμε τὸν πνευματικό, στὸν ὁποῖο δίχως ντροπὴ ὁμολογοῦμε ὅλες τὶς ἁμαρτίες ποὺ τραυμάτισαν τὴν ψυχή μας. Στὴ συνέχεια ἐκεῖνος θὰ μᾶς διαβάσει τὴ συγχωρητικὴ εὐχὴ καὶ θά μᾶς ἀπευθύνει τὶς ἁρμόζουσες συμβουλὲς γιὰ τὴν εὐόδωση τῆς πνευματικῆς μας πορείας. Μ' αὐτὸν τὸν τρόπο ὁ φιλάνθρωπος Χριστός, ὁ Ὁποῖος εἶναι παρὼν σὲ ὅλη τη διάρκεια τῆς Ἐξομολογήσεως, μᾶς χορηγεῖ τὴν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν καὶ μᾶς ὑποδεικνύει τὸ δρόμο ποὺ πρέπει νὰ ἀκολουθήσουμε γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦμε ὁριστικὰ ἀπὸ τὴν ἀρρώστια τῆς ἁμαρτίας.

Πρῶτο βῆμα γιὰ τὴν ἐξομολόγησή μας εἶναι ἡ συναίσθηση τῶν ἁμαρτιῶν μας. Εἶναι ἕνα δῶρο τοῦ Θεοῦ ποὺ χαρίζεται σὲ ὅσους τὸ ζητοῦν μὲ τὴν προσευχὴ καὶ τὸ ἐπιδιώκουν μὲ τὴ γενναία καὶ τίμια βυθοσκόπηση τοῦ ἑαυτοῦ τους.

Στὸ δύσκολο ἐγχείρημα τῆς αὐτοκριτικῆς θέλουν νὰ σὲ βοηθήσουν τὰ παρακάτω ἐρωτήματα, τὰ ὁποῖα ἀφοροῦν στὶς σχέσεις μας: α)
μὲ τὸν Θεό, β) μὲ τὸν πλησίον καὶ γ) μὲ τὸν ἑαυτό μας.

§
Α'. Ἐσὺ καὶ ὁ Θεὸς - Βοήθημα Ἐξομολογουμένου

§ Β'. Ἐσὺ καὶ ὁ συνάνθρωπος - Βοήθημα Ἐξομολογουμένου

§ Γ'. Ἐσὺ καὶ ὁ ἑαυτός σου -Βοήθημα Ἐξομολογουμένου

§ Α'. Ἐσὺ καὶ ὁ Θεὸς

§ Πιστεύεις ὁλόψυχα στὸν Τριαδικὸ θεό, τὸν Πατέρα, τὸν Υἱὸ καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, καὶ στὴν ὀρθόδοξη διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας;

§ Ἐμπιστεύεσαι ἀκλόνητα τὸν ἑαυτό σου στὴν πατρικὴ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ ἢ μήπως στὶς δυσάρεστες περιστάσεις ὀλιγοπιστεῖς, γογγύζεις καὶ ἀπελπίζεσαι;

§ Ὁμολογεῖς μὲ παρρησία τὴν πίστη σου, ὅταν οἱ περιστάσεις τὸ ἀπαιτοῦν ἢ μήπως ντρέπεσαι νὰ κάνεις ἀκόμα καὶ τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ ὅταν λ.χ. περνᾶς ἔξω ἀπὸ κάποιον ναό;

§ Μήπως ἀσχολήθηκες ποτὲ μὲ τὸν ἀποκρυφισμό, (μάγους, μέντιουμ, ἀστρολόγους, ὑπνωτιστές, πνευματιστές, χαρτορίχτρες, καφετζοῦδες κ.ἅ.) ἢ ἀναμίχθηκες σὲ παραθρησκευτικὲς ὁμάδες (σχολὲς γιόγκα καὶ διαλογισμοῦ, γνωστικὲς ἢ θεοσοφικὲς σχολές, Βουδισμό, Ἰνδουισμὸ κ.ἅ.);

§ Μήπως πιστεύεις στὴν τύχη καὶ στὰ ὄνειρα ἢ ἀσχολεῖσαι μὲ τὸ ξεμάτιασμα καὶ δίνεις σημασία στὶς διάφορες προλήψεις καὶ δεισιδαιμονίες (π.χ. «τὸ 13 εἶναι γρουσούζικος ἀριθμός», «τὸ πέταλο φέρνει γούρι» κ.λπ.);

§ Προσεύχεσαι τακτικὰ καὶ προσεκτικὰ στὸ σπίτι σου (πρωί, βράδυ, πρὶν καὶ μετὰ τὰ γεύματα) ἢ στὴν Ἐκκλησία (κάθε Κυριακὴ καὶ τὶς μεγάλες γιορτές), εὐγνωμονώντας πρωτίστως τὸν Θεὸ γιὰ τὶς ποικίλες, φανερὲς καὶ ἀφανεῖς εὐεργεσίες Του;

§ Μελετᾶς καθημερινὰ τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ ἄλλα ψυχωφελῆ βιβλία;

§ Νηστεύεις, ἂν δὲν ὑπάρχουν σοβαροὶ λόγοι ὑγείας, τὴν Τετάρτη καὶ τὴν Παρασκευὴ καὶ τὶς ἄλλες περιόδους τῶν Νηστειῶν;

§ Προσέρχεσαι τακτικὰ στὸ Μυστήριο τῆς Θείας Κοινωνίας, ὑστέρα ἀπὸ τὴν κατάλληλη προετοιμασία καὶ τὴν ἔγκριση τοῦ πνευματικοῦ σου;

§ Μήπως βλαστημᾶς τὸ ὄνομα τοῦ Χρίστου, τῆς Παναγίας ἢ τῶν Ἁγίων μας;

§ Μήπως ὁρκίζεσαι χωρὶς λόγο ἢ ἀθέτησες τυχὸν ὅρκο ἢ ὑπόσχεσή σου στὸν Θεό;



Β'. Ἐσὺ καὶ ὁ συνάνθρωπος

§ Δείχνεις ἔμπρακτα τὴν ἀγάπη σου στὸν πλησίον, ἰδιαίτερα σὲ ὅσους ὑποφέρουν ἢ ἔχουν ἀνάγκη (ἀσθενεῖς, πτωχούς, φυλακισμένους, ἄνεργους, ὀρφανά, ἡλικιωμένους κ.ἅ.);

§ Συγχωρεῖς ὅσους σὲ ἔβλαψαν ἢ μήπως κρατᾶς μέσα σου ἔχθρα καὶ ἀντιπάθεια; Εἶσαι πρόθυμος νὰ ζητήσεις «συγγνώμην» ἀπὸ τὸν πλησίον γιὰ τυχὸν σφάλματά σου;

§ Μήπως θεληματικὰ ἢ ἀθέλητα διέπραξες φόνο ἢ μὲ τὴ συμπεριφορά σου βοήθησες στὴν ἐκτέλεση μίας τέτοιας πράξεως;

§ Μήπως ἔχεις τὸ ἐλάττωμα

§ - Νὰ λὲς ψέματα;- Νὰ κατακρίνεις;- Νὰ συκοφαντεῖς;- Νὰ κολακεύεις;- Νὰ καταριέσαι;- Νὰ ὀργίζεσαι καὶ νὰ βρίζεις;- Νὰ εἰρωνεύεσαι καὶ νὰ χλευάζεις;- Νὰ διαπληκτίζεσαι καὶ νὰ χειροδικεῖς;- Νὰ «στέλνεις» τοὺς ἄλλους «στὸ διάβολο»;- Νὰ εἶσαι περίεργος;

§ Μήπως φθονεῖς τὴν εὐτυχία ἢ ζηλεύεις τὰ ἀγαθὰ τοῦ πλησίον σου; Ἢ μήπως, πάλι, χαίρεσαι στὶς συμφορές του;

§ Μήπως εἶσαι καχύποπτος καὶ δίνεις πίστη στὶς ὑπόνοιές σου γιὰ τοὺς ἄλλους;

§ Μήπως κλέβεις ἢ συνεργάστηκες ποτὲ σὲ κλοπὴ ἢ δέχτηκες ἐν γνώσει σου κλεμμένα πράγματα;

§ Δείχνεις εὐγνωμοσύνη στοὺς εὐεργέτες σου ἢ μήπως ἀνταποδίδεις ἀχαριστία γιὰ τὸ καλὸ ποὺ σοῦ ἔκαναν;

§ Μήπως μὲ τοὺς λόγους καὶ τὴ συμπεριφορά σου σκανδαλίζεις τὸν πλησίον σου ἢ τὸν ἐξωθεῖς στὴν ἁμαρτία;

§ Μήπως ἀσχολεῖσαι μὲ τὴν προσωπική, οἰκογενειακὴ ἢ ἐπαγγελματικὴ ζωὴ τῶν ἄλλων καὶ ἐπεμβαίνεις ἀδιάκριτα, προκαλώντας διάφορα προβλήματα;

§ Μήπως διακινεῖς ναρκωτικὲς οὐσίες ἢ μὲ ὁποιονδήποτε τρόπο ὁδήγησες ἄλλους στὴ χρήση τους;

§ Μήπως συνηθίζεις νὰ διαδίδεις πληροφορίες ἢ μυστικὰ τῶν ἄλλων, δημιουργώντας ἔτσι διαμάχες στὶς σχέσεις τῶν συνανθρώπων σου;

§ Στὸ ἐπάγγελμα

§ Μήπως ἡ συνείδησή σου σὲ ἐλέγχει γιὰ ἀπάτη, νοθεία, αἰσχροκέρδεια, κατάχρηση, τοκογλυφία, δωροδοκία, ἀπόκρυψη ἐμπορευμάτων κ.λπ.;

§ Μήπως στὶς συναλλαγές σου σὲ διακρίνει ἀνειλικρίνεια, ἀνεντιμότητα ἢ δολιότητα;

§ Μήπως κακομεταχειρίζεσαι, ἐκμεταλλεύεσαι ἢ ἀδικεῖς τοὺς ἐργάτες, ὑπαλλήλους ἢ ὑφισταμένους σου;

§ Στὴν οἰκογένεια

§ Δείχνεις σεβασμό, ἀγάπη καὶ τιμὴ πρὸς τοὺς γονεῖς σου ἢ μήπως συμπεριφέρεσαι μὲ αὐθάδεια, σκληρότητα καὶ περιφρόνηση; Ἰδιαίτερα, τοὺς συμπαραστέκεσαι στὰ γηρατειά τους;

§ Ἡ συμπεριφορά σου στὸ σπίτι διαπνέεται ἀπὸ πνεῦμα θυσίας, ἀγάπης, καλοσύνης, ἀλληλοκατανόησης, ὑποχωρητικότητας καὶ ὑπομονῆς; Μήπως μὲ τὴν ἐριστικότητα, τὸ πεῖσμα ἢ τὶς παράλογες καὶ ἐγωιστικὲς ἀπαιτήσεις σου διαταράσσεις τὴν οἰκογενειακὴ γαλήνη καὶ ἀτμόσφαιρα;

§ Ὡς σύζυγοι:

§ Ἀποδέχεστε τὴ συζυγία ὡς εὐλογία Θεοῦ καὶ ἀγωνίζεστε καθημερινὰ γιὰ τὴν τελείωση καὶ ὁλοκλήρωση τῆς μεταξύ σας ἀγάπης, ὥστε νὰ μὴ διασπᾶται αὐτὴ ἀπὸ καμιὰ ἄλλη γήϊνη ἀγάπη (πρὸς τοὺς γονεῖς, τὰ παιδιά, τοὺς συγγενεῖς, τὸ ἐπάγγελμα κ.α.);

§ Τιμᾶτε καὶ ἀγαπᾶτε ὁ ἕνας τοὺς γονεῖς καὶ συγγενεῖς τοῦ ἄλλου;

§ Διαφυλάσσετε τὴν ἀμοιβαία πίστη καὶ ἀφοσίωση;

§ Μήπως ἀποφεύγετε μὲ διάφορα μέσα τὴν τεκνογονία;

§ Μήπως κάνατε ἔκτρωση ἢ γίνατε ἠθικοὶ αὐτουργοὶ στὴ διάπραξη ἑνὸς τέτοιου ἐγκλήματος;

§ Μήπως διατηρούσατε προγαμιαῖες σχέσεις;

§ Ὡς γονεῖς:

§ Προσεύχεστε θερμὰ γιὰ τὴν προκοπὴ τῶν παιδιῶν σας;

§ Ἢ ζωή σας ἀποτελεῖ καλὸ παράδειγμα γιὰ τὰ παιδιά σας;

§ Μήπως ἐνδιαφέρεστε μόνο γιὰ τὴν κατὰ κόσμο πρόοδό τους; Δείχνετε ἰδιαίτερη φροντίδα γιὰ τὴ χριστιανικὴ ἀγωγή τους, ἀφιερώνοντας γιὰ τὸ σκοπὸ αὐτὸ τὸν ἀνάλογο χρόνο, ἄλλοτε συμβουλεύοντας καὶ συζητώντας μαζί τους, ἄλλοτε ἐμπνέοντος μὲ τὴ συνέπεια τῆς χριστιανικῆς σας ζωῆς καὶ ἄλλοτε παρακολουθώντας διακριτικὰ τὰ ἀναγνώσματά τους, τοὺς τρόπους ψυχαγωγίας τους καὶ τὶς παρέες τους;

§ Μήπως κάνετε διακρίσεις μεταξὺ τῶν παιδιῶν σας ἢ δὲν ὑπήρξατε δίκαιοι στὶς γονικές σας παροχές;

§ Μήπως ἐπεμβαίνετε ἄκαιρα, πιεστικὰ καὶ ἀδικαιολόγητα στὶς ἀποφάσεις τῶν παιδιῶν σας ἢ στὶς οἰκογένειές τους, ὑπονομεύοντας ἔτσι τὶς προσπάθειές τους ἢ τοὺς οἰκογενειακούς τους δεσμούς;

§ Γ'. Ἐσὺ καὶ ὁ ἑαυτός σου

§ Μήπως εἶσαι προσκολλημένος στὶς βιοτικὲς φροντίδες καὶ τὰ ἐγκόσμια ἀγαθὰ καὶ ἀδιαφορεῖς γιὰ τὴν καλλιέργεια τῆς ἀθάνατης ψυχῆς σου καὶ τὴν ἕνωσή σου μὲ τὸν Θεό;

§ Μήπως διακατέχεσαι ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνεια, πού εἶναι ἡ ἀρχὴ καὶ ἡ γεννήτρια ὅλων τῶν κακῶν; Αὐτὸ θὰ τὸ διαπιστώσεις:

§ -ἂν ἐπιδιώκεις τὴ δόξα, τὶς τιμές, τοὺς ἐπαίνους, τὰ πρωτεῖα καὶ τὴν προβολή,-ἂν καυχιέσαι καὶ μιλᾶς μὲ ἐγκώμια γιὰ τὶς προσωπικές σου ἱκανότητες, τὴν καλή σου οἰκογένεια καὶ τὶς ἐπαγγελματικές σου ἐπιτυχίες,-ἂν προσπαθεῖς νὰ γίνεσαι ἄρεστος στοὺς ἀνθρώπους,-ἂν δείχνεις μεγάλη ἐμπιστοσύνη στὸν ἑαυτὸ σου καὶ ἐπιμένεις μὲ πεῖσμα στὴν προσωπική σου κρίση,-ἂν δὲν δέχεσαι τὶς συμβουλὲς τῶν ἄλλων ἢ ἀντιδρᾶς στὶς ὑποδείξεις τῶν τυχὸν σφαλμάτων σου,-ἂν ἐπιδιώκεις πάντοτε καὶ σὲ ὅλα τὴν ἰκανοποίηση τοῦ ἑαυτοῦ σου ἢ ζητᾶς ἀπαιτητικὰ νὰ ἐξυπηρετεῖσαι ἀπὸ τοὺς ἄλλους.

§ Μήπως μιλᾶς ἄκαιρα, διακόπτοντας ἢ προσβάλλοντας μὲ λόγια ταπεινωτικὰ τοὺς συνομιλητές σου;

§ Μήπως εἶσαι φιλάργυρος ἢ πλεονέκτης;

§ Μήπως ζεῖς μὲ πολυτέλεια καὶ σπατάλη ἢ ξοδεύεις τὰ χρήματά σου σὲ τυχερὰ παιχνίδια, χαρτοπαιξία κ.α.;

§ Μήπως ντύνεσαι καὶ καλλωπίζεσαι μὲ τρόπο προκλητικὸ ἢ μήπως ἡ ἐνδυμασία σου εἶναι ἀνάρμοστη γιὰ τὸ δικό σου φύλο;

§ Μήπως εἶσαι λαίμαργος ἢ γαστρίμαργος;

§ Μήπως λὲς πολλὰ λόγια, περιττὰ καὶ ἀνώφελα ἢ μήπως αἰσχρολογεῖς;

§ Δείχνεις τὸν ἀπαιτούμενο σεβασμὸ στὸ σῶμα σου, ποὺ εἶναι; ναὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἢ μήπως ἔπεσες σὲ διάφορα σαρκικὰ ἁμαρτήματα (αὐνανισμό, πορνεία, μοιχεία, ἀρσενοκοιτία κ.ἅ.);

§ Μήπως ἐκθέτεις τὸν ἑαυτό σου σὲ διάφορους σαρκικούς πειρασμοὺς (ἄσεμνα θεάματα καὶ διασκεδάσεις, ἀνήθικα περιοδικὰ καὶ βιβλία, πορνογραφήματα, προκλητικὴ μουσικὴ καὶ τραγούδια κ.λ.π.);

§ Ὅταν προσβάλλουν τὸ νοῦ σου αἰσχροὶ λογισμοὶ καὶ φαντασίες τοὺς διώχνεις ἀμέσως ἢ μήπως τοὺς ἀποδέχεσαι καὶ τοὺς καλλιεργεῖς;

§ Μήπως καταστρέφεις τὴν ὑγεία σου, ποὺ εἶναι δωρό του Θεοῦ, μὲ τὴ μέθη, τὸ κάπνισμα ἢ τὴ χρήση ναρκωτικῶν οὐσιῶν;

§ Μήπως σκέφτηκες ποτὲ νὰ αὐτοκτονήσεις;

§ Μήπως διακατέχεσαι ἀπὸ ὀκνηρία, ἀμέλεια ἢ ἀνευθυνότητα;

§ Μήπως σπαταλᾶς ἄσκοπα τὸ χρόνο σου μπροστὰ στὴν τηλεόραση ἢ περιπλανώμενος στὸ διαδίκτυο;

§ Καὶ τώρα, μετὰ τὸν ἔλεγχο τοῦ ἑαυτοῦ σου, τρέξε, ἀδελφέ μου, χωρὶς ἀναβολὴ στὸν πνευματικό. Ἐξομολογήσου τὶς ἁμαρτίες σου α) χωρὶς νὰ κρύψεις καμία, β) μὲ εἰλικρίνεια καὶ συντομία καὶ γ) δίχως νὰ ἀναφέρεις τυχὸν ἀρετές σου ἢ ξένα ἁμαρτήματα. Νὰ εἶσαι σίγουρος πώς, μαζὶ μὲ τὴν ἄφεση, ὁ Θεὸς θὰ σοῦ προσφέρει πλούσια τὴ χάρη Του, γιὰ τὸ ξεκίνημα μίας νέας ζωῆς.




Ἱερὰ Μονὴ Παρακλήτου


Νέες ομιλίες π.Αποστόλου Θεολόγου προστέθηκαν.

TRANSLATOR

English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified

Θεία Λειτουργία π.Αποστόλου Θεολόγου Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας Πατησίων

Πέμπτη 5 Οκτωβρίου 2017

Ὑπομονή καί αὐτομεμψία

«Ἀγαθόν μοι ὅτι ἐταπείνωσάς με,
ὅπως ἄν μάθω τά δικαιώματά σου.»
Ψαλμ. 118 : 71
«Κατοικία τῆς ψυχῆς εἶναι ἡ ὑπομονή, ἐπειδή μέσα σ᾿ αὐτήν ζεῖ ἐξασφαλισμένη, καί τροφή τῆς ψυχῆς εἶναι ἡ ταπείνωση, ἐπειδή μ᾿ αὐτήν τρέφεται», λέει ὁ ὅσιος Ἠλίας ὁ Ἔκδικος1. Ὅταν ἀκριβῶς τρέφεται ἡ ψυχή μέ τήν ἁγία τροφή τῆς ταπεινώσεως, μπορεῖ νά παραμένει στήν ἁγία κατοικία τῆς ὑπομονῆς. Ὅταν ἡ τροφή αὐτή εἶναι ἀνεπαρκής, τότε ἡ ψυχή βγαίνει ἀπό τό σπίτι τῆς ὑπομονῆς. Καί τότε σάν ἀνεμοστρόβιλος ἡ ταραχή τήν ἁρπάζει, τήν παρασύρει καί τή ζαλίζει. Μέσα της ξεσηκώνονται σάν κύματα διάφοροι ἐμπαθεῖς λογισμοί καί ἐμπαθή αἰσθήματα, πνίγοντάς την στά βάθη σκοτεινῶν καί ἁμαρτωλῶν φαντασιῶν, λόγων καί πράξεων. Ἔτσι ἡ ψυχή καταντᾶ σέ κατάσταση ἀδυναμίας, σκοτισμοῦ καί ἀκηδίας, πέφτοντας συχνά στό βάραθρο τῆς θανάσιμης ἀπελπισίας καί τῆς ὁλοκληρωτικῆς διαλύσεως.
Θέλεις νά παραμείνεις μέσα στήν ἁγία κατοικία τῆς ὑπομονῆς καί νά μή βγαίνεις ἀπ᾿ αὐτήν;
Τότε πρέπει νά προμηθευτεῖς τήν ἀπαραίτητη τροφή. Ἀπόκτησε καί πολλαπλασίασε μέσα σου ταπεινές σκέψεις καί ταπεινά αἰσθήματα. Τή μορφή τῆς ταπεινώσεως πού μᾶς προετοιμάζει γιά νά κάνουμε ὑπομονή στίς θλίψεις, προτοῦ αὐτές ἔρθουν, ἀλλά καί πού μᾶς κάνει ἱκανούς νά σηκώσουμε μέ ἀμείωτη ὑπομονή τίς θλίψεις, ὅταν αὐτές ἔρθουν, οἱ ἅγιοι Πατέρες τήν ὀνομάζουν αὐτομεμψία.
Αὐτομεμψία εἶναι ἡ ἐνοχοποίηση καί κατάκριση τοῦ ἑαυτοῦ μας γιά τήν ἁμαρτωλότητά του, μιά κατάσταση κοινή σ᾿ ὅλους τούς ἀνθρώπους. Γιά τήν οἰκείωση τῆς αὐτομεμψίας ὠφέλιμο εἶναι νά θυμόμαστε καί νά ἀναλογιζόμαστε ἕνα-ἕνα τά ἁμαρτήματά μας, ἐκτός ἀπό τά σαρκικά, πού τή λεπτομερή ἐπαναφορά τους στή μνήμη μας πρέπει νά τήν ἀποφεύγουμε, σύμφωνα μέ τούς Πατέρες2, ὡς ἐπιζήμια, ἐπειδή αὐτή μπορεῖ νά ξαναφουντώσει μέσα μας τήν ἐπιθυμία τῆς ἁμαρτωλῆς ἡδονῆς.
«ἀπό δέ τῶν ἡμερῶν Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ
ἕως ἄρτι  βασιλεία τῶν οὐρανῶν βιάζεται,
καί βιασταί ἁρπαζουσιν αὐτήν»
Ματθ. ια΄: 12.
Ἡ αὐτομεμψία εἶναι μοναχική ἐργασία, ἐργασία νοερή, πού ἐναντιώνεται καί ἀντιδρᾶ στή νοσηρή τάση τῆς πεσμένης φύσεως τῶν ἀνθρώπων –ὅλων, ἀκόμα κι ἐκείνων πού κατάφωρα ἁμαρτάνουν– νά παρουσιάζονται σάν δίκαιοι καί μέ κάθε ἀπατηλό τρόπο νά ὑπερασπίζουν τήν ἀθωότητά τους. Ἡ αὐτομεμψία εἶναι ἄσκηση βίας στή φύση μας, ὅπως καί ἡ προσευχή καί οἱ ἄλλες μοναχικές ἀσκήσεις· γιατί «ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν μέ τή βία κερδίζεται, καί τήν κατακτοῦν αὐτοί πού ἀσκοῦν βία στόν ἑαυτό τους»3.
Στήν αρχή......ἡ αὐτομεμψία εἶναι μηχανική, γίνεται δηλαδή μέ τή γλώσσα ἤ μέ τόν νοῦ, χωρίς ἀντίστοιχη συναίσθηση τῆς καρδιᾶς ἤ καί ἀντίθετα σ᾿ αὐτήν. Σιγά-σιγά, ὅμως, ἡ καρδιά ἀρχίζει νά συναισθάνεται τά λόγια ἤ τούς λογισμούς τῆς αὐτομεμψίας. Καί τελικά ἡ αὐτομεμψία θά φτάσει νά ξεχύνεται αὐθόρμητα ἀπό τήν ψυχή μαζί μέ τό πένθος. Ὅταν γίνει αὐτό, ὁ ἀγωνιστής θεωρεῖ ἀσήμαντα ἤ δέν βλέπει καθόλου τά ἐλαττώματα καί τά ἁμαρτήματα τῶν ἄλλων· εἶναι εἰρηνικός μέ ὅλους τούς ἀνθρώπους καί σέ ὅλες τίς συνθῆκες· συγκεντρώνει τούς λογισμούς του, πού ὥς τότε ἦταν σκορπισμένοι ἐδῶ κι ἐκεῖ, στό ἔργο τῆς μετάνοιας· ἀποκτᾶ προσεκτική καί κατανυκτική προσευχή· γεμίζει ἀπό πνευματικό θάρρος καί ὁπλίζεται μέ τήν ἀκαταμάχητη δύναμη τῆς ὑπομονῆς.
Ταπεινές σκέψεις αὐτομεμψίας βρίσκονται ἄφθονες σ᾿ ὅλα τά προσευχητάρια τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Οἱ μοναχοί, πάντως, καθημερινά ἀσκοῦνται στήν αὐτομεμψία. Μέσω αὐτῆς ἀγωνίζονται νά συνειδητοποιήσουν τήν ἁμαρτωλότητά τους, μολονότι ἡ φθαρμένη ἀνθρώπινη φύση δέν θέλει νά παραδεχθεῖ καί νά οἰκειωθεῖ αὐτή τήν ἀλήθεια. Γιά ὅλους τούς μοναχούς εἶναι ὠφέλιμη ἡ αὐτομεμψία, τόσο γιά τούς ἀρχάριους ὅσο καί γιά τούς προχωρημένους, τόσο γιά τούς κοινοβιάτες ὅσο καί γιά τούς ἡσυχαστές. Γιά τούς τελευταίους, τό πιό ἐπικίνδυνο πάθος, τό πάθος πού μπορεῖ νά καταστρέψει ὅλη τήν πνευματική τους ἐργασία, εἶναι ἡ ὑψηλοφροσύνη4. Ἔτσι, ἀπεναντίας, ἡ πιό βασική ἀρετή πάνω στήν ὁποία θεμελιώνονται καί στηρίζονται ὅλες οἱ ἄλλες ἀρετές τους, εἶναι ἡ αὐτομεμψία. Γι᾿ αὐτό ἐκεῖνος ὁ ἡσυχαστής ἀββάς τοῦ ὄρους τῆς Νιτρίας εἶπε ὅτι παντοτινό μέλημά του ἦταν νά κατηγορεῖ καί νά κατακρίνει τόν ἑαυτό του5.
«ὑποκριτά, ἔκβαλε πρῶτον τήν δοκόν ἐκ τοῦ
ὀφθαλμοῦ σου, καί τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν
τό κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου.»
Ματθ. Ζ΄: 5.
Ἡ αὐτομεμψία, στήν πληρότητα καί τήν καθαρότητά της, ξεριζώνει ὁλοκληρωτικά ἀπό τήν καρδιά τήν κακία, τήν κατάκριση καί τήν ὑποκρισία. Αὐτές δἐν παύουν νά ζοῦν στήν καρδιά, ὅσο βρίσκει τόπο μέσα της ἡ αὐτοδικαίωση. Ὁ ὅσιος Ποιμήν ὁ Μέγας λέει πώς ἡ ἀποφυγή τῆς κακολογίας εἶναι δυνατή, ὅταν ὁ ἄνθρωπος σέ κάθε περίπτωση θεωρεῖ ἀξιοτίμητο τόν πλησίον καί ἀξιοκατάκριτο τόν ἑαυτό του.6. Καί ὁ Σωτήρας μας ἀποκαλεῖ ὑποκριτή ἐκεῖνον πού κατακρίνει τόν πλησίον7.
Μέ τήν αὐτομεμψία ὁ ἡσυχαστής, βλέποντας τούς ἄλλους σάν ἁγίους καί ἀγγέλους καί τόν ἑαυτό του σάν τόν μεγαλύτερο ἁμαρτωλό, βυθίζεται στήν ἄβυσσο τῆς διαρκοῦς κατανύξεως.
Ἐξαίρετα παραδείγματα βρίσκουμε στούς θρηνητικούς λόγους τοῦ ἀββᾶ Ἡσαΐα καί στόν 80ό λόγο τοῦ ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου. Ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ, πού ἀπευθύνεται γενικά στούς ἡσυχαστές, ἔβαλε σ᾿ αὐτόν τόν λόγο τήν ἑξῆς ἐπικεφαλίδα: «Ἡμερήσιο ὑπόμνημα, ἀπόλυτα ἀναγκαῖο καί χρήσιμο γι᾿ αὐτόν πού ἡσυχάζει στό κελλί του καί προσέχει μόνον τόν ἑαυτό του».

hristospanagia.gr
                                                                                                                                   Συνεχίζεται....

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...