ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΛΑΛΙΑ ΜΙΑΣ ΜΑΝΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΞΟΔΙΟ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ 19ΧΡΟΝΟΥ ΓΙΟΥ ΤΗΣ

Τον περασμένο Αύγουστο φτερούγισε για τον Ουρανό η αγνή ψυχή του 19χρονου Βασιλείου Δαρδανού, από τον Αλίαρτο – Βοιωτίας.Τελευταίος γιος του ευσεβούς Ιερατικού ζεύγους π. Παναγιώτη και Μαργαρίτας, δοκίμασε τον πόνο από τη λεγόμενη επάρατο νόσο λίγο μετά την επιτυχία του στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επί ένα χρόνο φοίτησε στο σχολείο του πόνου και πήρε ομολογουμένως άριστα. Το πτυχίο το πήρε από τα χέρια του αγωνοθέτου Χριστού.

Στη συνέχεια δημοσιεύουμε την προσλαλιά της θεολόγου μητέρας του Μαργαρίτας, κατά την εξόδιο ακολουθία, στην οποία προέστη ο Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας π. Γεώργιος. Η πίστη της θυμίζει μητέρες μαρτύρων και ηρώων.

«Δεν φοβάμαι το θάνατο»

Θέλω να πω ένα λόγο απλό για το Βασίλη μας, που να ταιριάζει στην καθαρότητα της καρδιάς του, στη δυνατή του πίστη, στον τρόπο που περπάτησε την μαρτυρική του πορεία. Σήμερα σας παρακαλούμε, μην ψάχνετε για απαντήσεις λογικές του παρόντος καιρού. Σήμερα σας παρακαλούμε εμείς, η οικογένειά του, αρπάξτε την ευκαιρία να περάσετε στην άλλη λογική, στη σχοινοβασία της πίστης, στην άλλη ανάγνωση της ζωής. Γιατί σ’ αυτή τη διαδρομή ο Βασίλης έτσι περπάτησε και αγάπησε τη δοκιμασία του και μας έλεγε συχνά: «Είναι η καλύτερη χρονιά της ζωής μου, η ασθένεια είναι ευλογία και ευκαιρία».

Και όσο η ασθένεια έφθειρε το νεανικό του σώμα, τόσο ανανέωνε το πνεύμα του και καθάριζε την ψυχή του. Ο μικρότερός μας προπορεύεται σήμερα. Ίσως και ο καλύτερός μας. Και είναι!

Αν και έζησε λίγο, σαν να συμπλήρωσε χρόνια πολλά. Και ο Κύριός μας τον δοκίμασε και τον βρήκε άξιο για τον εαυτό Του. Ο Βασίλης στην αρχή της δοκιμασίας του έλεγε: «Ίσως ο σκοπός της ζωής να είναι η αγιότητα».

Και στο τέλος έλεγε: «Θέλω την αγιότητα. Δεν φοβάμαι τον θάνατο». Μας έλεγε συχνά: «Φοβάμαι, μήπως χάσω τον παράδεισο».

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ. Η ΔΙΠΛΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΤΙΜ. ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

Του Πρωτοπ. Στέφανου ΑναγνωστόπουλουΑγίου Ιωάννου, 2006

«Την χείραν σου την αψαμένην την ακήρατον κορυφήν του Δεσπότου».

Δυό φορές τιμά σήμερα χριστιανοί μου η Εκκλησία, τον Τίμιο Πρόδρομο και Βαπτιστή του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Μια για να τον τιμήσει ως πρωταγωνιστή και μάρτυρα του μεγάλου θαύματος της Βαπτίσεως του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, μαζί με την μαρτυρία του για την αποκάλυψη των Θεοφανείων, δηλαδή της Αγίας Τριάδος, και άλλη μια φορά γιατί σαν σήμερα μεταφέρθηκε το δεξιό αγιασμένο χέρι του, αυτό που «ήψατο την ακήρατον κορυφήν του Δεσπότου», στην Κωνσταντινούπολη. Επί λέξει σήμερα ο Συναξαριστής μας λέγει: «Τη εβδόμη αυτού του μηνός η σύναξις του Αγίου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου. Συνέδραμε δε και η της παντίμου και αγίας αυτού χειρός προς την Βασιλεύουσα μετένεξις».

Η σημερινή γιορτή ονομάζεται κυρίως Σύναξις του Τιμίου Προδρόμου, και έτσι την ξέρουμε. Τι σημαίνει όμως Σύναξη ενός Αγίου ή πολλών αγίων; Σημαίνει την Σύναξη ή την συγκέντρωση των χριστιανών, των πρώτων χριστιανικών αιώνων, για να τιμήσουν πρόσωπο άγιο και ιερό, που κατείχε πρωτεύοντα ρόλο στο μεγάλο θαύμα μιας Δεσποτικής ή Θεομητορικής εορτής.

Στα Θεοφάνεια παραδείγματος χάρη, τα πρόσωπο αυτό ήταν ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Στη Γέννηση του Θεανθρώπου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, ήταν η Υπεραγία Θεοτόκος. Στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου ήταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ. Στην Υπαπαντή του Κυρίου ήταν ο Άγιος Συμεών ο Θεοδόχος. Στην εορτή των Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, ήσαν οι δώδεκα Απόστολοι. Στο Γενέθλιο της Θεοτόκου πάλι, ήσαν οι γονείς της Ιωακείμ και Άννα. Την επομένη ημέρα όλοι αυτοί γιορτάζουν, που αναφέραμε. Και στην Μεγάλη γιορτή της Πεντηκοστής, συνάζοντο ή συγκεντρώνοντο οι χριστιανοί, για να τιμήσουν το Πανάγιον Πνεύμα, ως το τρίτον πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ομοούσιον και συνάναρχον με τον Πατέρα και τον Υιόν. Μία σύνταξις, μία προσκύνησις, μία τιμή και δόξα της Αγίας Τριάδος, του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, Αμήν.

Έτσι λοιπόν χριστιανοί μου, συγκεντρωθήκαμε και μείς σήμερα όλοι εδώ, όσοι βρισκόμαστε, οι λίγοι ή οι πολλοί, δεν έχει σημασία, για να τιμήσουμε τον μέγα Πρόδρομο και προφήτη Ιωάννη, ο οποίος αξιώθηκε να αγγίξει την άχραντη κορυφή της κεφαλής του Δεσπότου και Σωτήρος Χριστού, να Τον βαπτίσει και να γίνει μάρτυρας της καθόδου του Αγίου Πνεύματος εν είδει περιστεράς, -το ακούσαμε και στα Ευαγγελικά Αναγνώσματα- και να ακούσει την φωνήν του Θεού Πατρός που βεβαίωνε ότι «σύ ει ο Υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα». Αυτό σημαίνει ότι ο Τίμιος Πρόδρομος, αξιώθηκε από τον Θεό του λαμπροτέρου αξιώματος και της μεγαλυτέρας τιμής, που δεν αξιώθηκαν ούτε άγγελοι, ούτε αρχάγγελοι, ούτε όλοι οι προφήτες μαζί. Αυτός και μόνον κατέστη ο Βαπτιστής του Θεανθρώπου, και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού. Γι’ αυτό και είναι ο μεγαλύτερος όλων των προφητών, και όχι ο Ησαΐας, ή ο Ιερεμίας, ή ο Δανιήλ ή ο Ηλίας και άλλοι. Το βεβαίωσε και ο ίδιος ο Κύριος στους μαθητάς του αλλά και σε μας, ότι «ουκ εγήγερται εκ γεννητοίς γυναικών, μείζων Ιωάννου του Βαπτιστού».

Περί του Μεγάλου Αγιασμού και της χρήσεως αυτού.

1. Δέον να είναι σαφές ότι ουδεμία διαφορά υπάρχει εις τον τελούμενον Μέγαν Αγιασμόν της παραμονής των Θεοφανείων και εκείνον της κυρίας ημέρας της Εορτής. Ουχί ορθώς νομίζε­ται ότι δήθεν τελείται την παραμονήν «μικρός Αγιασμός» και την επομένην ο «Μέγας». Πρόκειται περί στοιχειώδους αγνοίας και πλάνης. Και εις τας δύο περιπτώσεις πρόκειται περί του Μεγά­λου Αγιασμού.

Μικρός Αγιασμός είναι ο συνήθως κατά μήνα τελούμενος (εις τους Ί. Ναούς και εις οικίας των χριστιανών), ως και εις διαφόρους τελετάς (εγκαινίων οικιών, καταστημάτων και ιδρυμά­των, εις θεμελιώσεις κτισμάτων ή επί τη ενάρξει της χρήσεως και λειτουργίας των κ.λπ.).

Ο δε Μέγας Αγιασμός τελείται μόνον δις του έτους (τη 5η και τη 6η Ιανουαρίου) εν τω Ναώ.

2. Ο Μέγας Αγιασμός φυλάσσεται καθ' όλον το έτος εν τω Ναώ. Φυλάσσεται δε πάντως ουχί άνευ λόγου. Και ο λόγος δεν είναι άλλος, ει μη δια να «μεταλαμβάνεται» υπό των πιστών, υπό ωρισμένας συνθήκας και προϋποθέσεις.

Συνηθισμένη είναι η περίπτωσις πού αφορά εις τους διατελούντος υπό επιτίμιον του πνευματικού, κωλύον την συμμετοχήν αυτών εις την Θείαν Κοινωνίαν, προς καιρόν, και είθισται να δίδεται εις αυτούς, προς ευλογίαν και παρηγορίαν των, Μέγας Αγιασμός.

Ουδέν κώλυμα υφίσταται προς τούτο, εφ' όσον μάλιστα ευρίσκονται εν μετάνοια και εξομολογήσει.

Απαραιτήτως όμως πρέπει να συνειδητο­ποιούν ότι ο Μέγας Αγιασμός δεν υποκαθιστά ούτε αντικαθιστά την Θείαν Κοινωνίαν του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, προς την οποίαν οφείλουν να προετοιμάζωνται, δια της μετανοίας και απαλλαγής εκ των υπό της αμαρτίας κωλυμάτων, δια να αξιωθούν να κοινωνήσουν το ταχύτερον.

ΤΙ ΕΓΡΑΦΕ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΤΗ ΓΗ;

Ό δε Ιησούς κάτω κύφας τω δακτύλω έγραφεν εις την γήν.

(Ίωαν. η 6)

Κάποτε ό πανάγαθος Κύριος καθόταν μπροστά στο ναό της Ιερουσαλήμ. Μιλούσε σε κάποιους ανθρώπους και ή γλυκιά διδασκαλία Του έτρεφε τις πεινασμένες καρδιές. Γύρω Του σιγά σιγά μαζεύτηκε ένα μεγάλο πλήθος (βλ. Ίωάν. η' 2). Μιλούσε στους ανθρώπους ό Κύριος για την αιώνια μακαριότητα, για την ατελεύτητη χαρά πού περιμένει τούς δίκαιους στην αιώνια κατοικία, στους ουρανούς. Οι άνθρωποι χαίρονταν με τη διδασκαλία Του, με τα θεϊκά Του λόγια.

Ή πίκρα πολλών απογοητευμένων ψυχών κι ή έχθρα πολλών ανθρώπων πού τούς είχαν προσβάλει, έσβηναν όπως το χιόνι μόλις τ' αγγίξουν οι θερμές ακτίνες του ήλιου. Ποιος ξέρει πόσο θα κρατούσε ή υπέροχη αύτη σκηνή ειρήνης κι αγάπης πού έσμιγε τη γη με τον ουρανό, αν δεν την είχε διακόψει κάτι αναπάντεχο. Ό Μεσσίας αγαπά τους ανθρώπους και δεν κουράζεται ποτέ να τους διδάσκει. Και οι ευλαβείς πιστοί δεν κουράζονται ποτέ ν' ακούν την θαυμάσια θεραπευτική και σοφή διδασκαλία του.

Μα ξαφνικά έγινε κάτι φοβερό, μεσολάβησε μια ενέργεια εχθρική. Κι αιτία ήταν, ως συνήθως, οι γραμματείς κι οι φαρισαίοι.

Τί έκαναν εκείνοι; Μήπως είχαν συλλάβει τον αρχηγό κάποιας συμμορίας ληστών; Όχι, τίποτα τέτοιο. Έσερναν βίαια μια δυστυχισμένη αμαρτωλή γυναίκα πού είχε συλληφθεί να μοιχεύει. Την έφερναν θριαμβευτικά λοιπόν με άγριες κι εκκωφαντικές κραυγές. Μόλις την παρουσίασαν μπροστά στο Χριστό, φώναξαν:

- Διδάσκαλε, αυτή ή γυνή κατείληπται έπ'αυτοφώρω μοιχευομένη-και εν τω νόμω ημών Μωυσής ένετείλατο τάς τοιαύτας λιθάζειν. συ ουν τί λέγεις;

Δάσκαλε, τη γυναίκα αυτή την πιάσαμε «έπ' αυτοφώρω» να διαπράττει την αμαρτία της μοιχείας. Κι ό Μωυσής λέει στο νόμο του πώς τέτοιες γυναίκες πρέπει να τις λιθοβολούμε. Εσύ τί λες; (Ίωάν. η'4-6).

Εἴκοσι πρακτικές συμβουλές γιά Ταπείνωση

1. Σε ξέχασαν; Δε σε πήραν ούτε ένα τηλέφωνο; Δεν πειράζει. Και προπαντός μην παραπονείσαι.

2. Σε αδίκησαν; Ξέχασέ το.

3. Σε περιφρόνησαν; Να χαίρεσαι.

4. Σε κατηγορούν; Μην αντιλέγεις.

5. Σε κοροϊδεύουν; Μην απαντάς.

6. Σε βρίζουν; Σιωπή και προσευχή.

7. Σου αφαιρούν το λόγο; Σε διακόπτουν; Μη λυπάσαι.

8. Σε κακολογούν; Μην αντιμάχεσαι.

9. Σου μεταδίδουν ευθύνες τα παιδιά σου; Οι συγγενείς σου, οι δικοί σου οι άνθρωποι; Μη διαμαρτύρεσαι.

10. Θυμώνουν μαζί σου; Να παραμένεις ήρεμος.

11. Σου κλέβουν φανερά; Κάνε τον τυφλό.

12. Σε ειρωνεύονται; Να μακροθυμείς.

13. Δεν ακούνε τις συμβουλές σου; Ιδίως δεν ακούνε τις συμβουλές σου τα παιδιά σου; Πέσε στα γόνατα και κάνε προσευχή.

14. Εκνευρισμός στο αντρόγυνο; Εσύ φταις. Κι εσύ φταις. Όχι ο άλλος.

15. Έφταιξες; Ζήτησε συγγνώμη.

16. Δεν έφταιξες; Πάλι ζήτησε συγγνώμη.

17. Έχεις υγεία; Δόξαζε τον Θεόν.

18. Έχεις αρρώστια; Έχεις καρκίνο, ταλαιπωρείσαι, υποφέρεις, βασανίζεσαι, πονάς; Δόξαζε τον Θεόν.

19. Γκρίνια, ανεργία, φτώχεια μέσα στο σπίτι; Νήστευσε. Αγρύπνησε. Κάνε προσευχή.

20. Για όλους και για όλα προσευχή. Πολλή προσευχή. Πολλή προσευχή. Νηστεία και προσευχή διότι «τούτο το γένος των
παθών και των δαιμόνων ουκ εκπορεύεται παρά μόνο με νηστεία και προσευχή»

«Μην Εμπιστευσαι στον Εαυτό σου...»

Αδέρφια χαίρετε εν Κυρίω. Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας την ΄΄εξ άνωθεν΄΄ συνειδητοποίησή μου για το τι συμβαίνει στο πλάσμα του Θεού, τον άνθρωπο, τον Χριστιανό άνθρωπο κατά τη διάρκεια της επίγειας ύπαρξής του.
Με την απόλυτη βοήθεια του Άγιου Νικόδημου του Αγιορείτου και του βιβλίου του ΄΄Ο Αόρατος Πόλεμος΄΄ (από όπου έχουν παρθεί όλα όσα γράφω) , αλλά φυσικά και τη χάρη του Θεού, κατάλαβα ότι από την ώρα που θα βαπτισθούμε και θα υποσχεθούμε στο Θεό να πολεμούμε γι’ αυτόν μέχρι να πεθάνουμε για χάρη του ονόματος του, βρισκόμαστε εν τω μέσω πολέμου, όχι μόνο αντιληπτού και ορατού με εχθρούς σωματικούς και οφθαλμοφανείς, αλλά ενός αόρατου πολέμου, που γίνεται στο νου.
Όπως ακριβώς είπε ο Απόστολος Παύλος «ὅτι οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις.» δηλαδή «δεν έχουμε να παλαίψουμε με ανθρώπους, αλλά με αρχές και εξουσίες, δηλαδή με τους κυρίαρχους του κόσμου τούτου, τα πονηρά πνεύματα που βρίσκονται ανάμεσα στη γη και στον ουρανό». (Έφεσ. 6,12).»
«Και οι στρατιώτες που πολεμούν σε αυτό τον πόλεμο είναι όλοι οι χριστιανοί. Αρχιστράτηγος των χριστιανών παρουσιάζεται ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, περιτρι-γυρισμένος με όλους τους χιλιάρχους και εκατοντάρχους, δηλαδή με όλα τα τάγματα των «Αγγέλων και των Αγίων»• πεδίο αγώνα και τόπος και πολεμήστρα, μέσα στον οποίο ο πολεμος αυτός γίνεται, είναι η ίδια η καρδιά και όλος ο εσωτερικός άνθρωπος, και χρόνος του πολέμου είναι όλη μας η ζωή.
Ποια πάλι είναι τα όπλα, με τα όποια εξοπλίζει τους στρατιώτες του ο Αόρατος αυτός Πόλεμος; Ακούστε• η περικεφαλαία αυτών και το σκουτάρι, είναι η εκπληρωμένη δυσπιστία και η απελπισία του εαυτού τους. Η σημαία τους και το σιδερένιο πουκάμισο, είναι το θάρρος προς τον Θεό 2
και η βέβαιη ελπίδα. Ο θώρακας και το περιστήθιο τους, είναι η μελέτη των παθών του Κυρίου. Η ζώνη τους είναι η αποχή απο τα σαρκικά πάθη. Τα υποδήματά τους, είναι η ταπείνωσις και η πείγνωσις της ασθένειάς τους. Η ασπίδα, δηλαδή το καλκάνι τους, είναι η υπομονή στους πειρασμούς και η απομάκρυνσις της αμέλειας. Η μάχαιρα, που κρατάνε από το ένα χέρι, είναι η ιερά προσευχή, τόσο η λεγόμενη νοερά και προφορική, όσο και αυτή που γίνεται με την μελέτη. Και, τρίλογχο κοντάρι, που κρατούνε από το άλλο χέρι, είναι το να μη κάνουν συγκατάθεσις στο πάθος, που τους πολεμεί, να το διώχνουν με οργή και να το μισούν και να το συχαίνωνται από την καρδιά τους. Τροφή τους, από τήν οποία παίρνουν για να δυναμώνουν εναντίον των εχθρών, είναι η συνεχή μετάληψις της θείας Κοινωνίας, τόσο της θείας μυσταγωγίας του θυσιαστηρίου, όσο και της νοεράς, και αέρας φωτεινός και ανέφελος, μέσα από τον οποίο βλέπουν από μακριά τους εχθρούς, είναι η παντοτινή γύμνασις του νου στο να γνωρίζη σωστά τα πράγματα και η παντοτεινή γύμνασις της θελήσεως, στο να θέλη μόνον να εύαρεσθή το Θεό, και η ειρήνη της καρδιάς και η ησυχία.» (Πρόλογος από ΄΄Ο Αόρατος Πόλεμος΄΄ Άγιου Νικόδημου Αγιορείτου)

ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΪΣΙΟΣ: «Ο ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ ΣΕ ΞΕΓΕΛΑ ΚΑΙ ΧΑΝΕΙΣ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΟΥ»

Ο πειρασμός μερικές φορές μας μπερδεύει και κάνουμε τα αντίθετα από αυτά που υποσχεθήκαμε. Αλλιώς ξεκινάμε κι αλλιώς καταλήγουμε. Για αλλού ξεκινήσαμε να πάμε και αλλού πηγαίνουμε. Δεν προσέχουμε. Δεν σας έχω πει παραδείγματα;

Παλαιότερα, στην Κόνιτσα δεν υπήρχε Τράπεζα. Αναγκάζονταν οι άνθρωποι να πάνε στα Γιάννενα, όταν ήθελαν να πάρουν κανένα δάνειο. Ξεκινούσαν λοιπόν μερικοί από τα γύρω χωριά και πήγαιναν εβδομήντα δύο χιλιόμετρα με τα πόδια, να πάρουν δάνειο, για να αγοράσουν λ.χ. ένα άλογο. Τότε, αν κανείς είχε ένα άλογο, μπορούσε να συντηρήσει την οικογένειά του. Έκανε ζευγάρι με το άλογο κάποιου άλλου και όργωνε. Μια φορά ξεκίνησε ένας να πάει στα Γιάννενα, να πάρει δάνειο, για να αγοράσει ένα άλογο, να οργώνει τα χωράφια του και να μην παιδεύεται να σκάβει με την τσάπα.

Πήγε λοιπόν στην Τράπεζα, πήρε το δάνειο και μετά πέρασε και από τα εβραίικα μαγαζιά και χάζευε. Τον έβλεπε ο ένας Εβραίος, τον τραβούσε μέσα. «Πέρνα μέσα, μπάρμπα, έχω καλό πράγμα!».

Έμπαινε εκείνος μέσα, άρχιζε ο Εβραίος να κατεβάζει τα τόπια από τα ράφια. Τα έπαιρνε, τα τίναζε. «Παρ' το, του έλεγε, είναι καλό, και για τα παιδιά σου θα σου το δώσω φθηνό». Έφευγε από τον έναν, προχωρούσε παραπέρα, χάζευε σε άλλον. «Έλα, μπάρμπα, μέσα, του έλεγε ο Εβραίος, θα σου δώσω το πιο φθηνό». Κατέβαζε τα τόπια, τα άνοιγε, τα άπλωνε. Ζαλίστηκε στο τέλος ο καημένος. Είχε και λίγο φιλότιμο, σου λέει «τώρα τα κατέβασε τα τόπια, τα άπλωσε...», και δήθεν «για τα παιδιά του πιο φθηνό», έδωσε τα χρήματα που είχε πάρει από την Τράπεζα και αγόρασε ένα τόπι πανί, αλλά και αυτό ήταν χωνεμένο! Μα και ένα τόπι πανί τι να το κάνει;

Και ένας πλούσιος δεν έπαιρνε ένα τόπι πανί. Έπαιρνε όσο του χρειαζόταν. Τελικά γύρισε στο σπίτι με ένα τόπι σάπιο ύφασμα! «Που είναι το άλογο;», τον ρωτάν. «Έφερα ύφασμα για τα παιδιά!», λέει. Αλλά τι να το κάνουν τόσο ύφασμα; Χρεώθηκε εν τω μεταξύ στην Τράπεζα, και άλογο δεν πήρε παρά ένα τόπι πανί χωνεμένο. Άντε πάλι να πηγαίνει να σκάβει με την τσάπα στα χωράφια, να δυσκολεύεται, για να ξεχρεώσει το δάνειο!

Αν αγόραζε άλογο, θα επέστρεφε και καβάλα, θα ψώνιζε και λίγα πράγματα για το σπίτι του και δεν θα σκοτωνόταν να σκάβει με την τσάπα! Αλλά για να χαζεύει στα μαγαζιά τα εβραίικα, είδατε τι έπαθε; Έτσι κάνει και ο διάβολος. Σαν τον πονηρό έμπορο σε τραβάει από 'δω, σε τραβάει από 'κει, σου βάζει τρικλοποδιές, και τελικά σε καταφέρνει να πας εκεί που θέλει εκείνος. Για αλλού ξεκινάς και αλλού καταλήγεις, αν δεν προσέξεις. Σε ξεγελάει και χάνεις τα καλύτερα χρόνια σου.

Ο διάβολος κάνει το παν για να μη βοηθηθεί ο άνθρωπος.